De trend is al een tijd zeer duidelijk, mensen zijn meer en meer bewust bezig met hun gezondheid. Sommigen tonen dit door veel aan beweging te doen, anderen worden vegetarisch of zelfs veganistisch. Nog anderen eten vaker bio. En laat net dat iets zijn waar heel wat over gediscussieerd wordt. In dit artikel zetten we even wat cijfers op een rij over de groei van dit segment in de retail markt. Verder bekijken we ook enkele bestaande overtuigingen en opvattingen die bestaan rond de bioproducten.
Maar eerst. Wat is bio nu eigenlijk precies?
Het EU Biolabel is een Europees label dat garandeert dat de productie van alle producten die dit label dragen, gebeurt volgens de regels van de biologische landbouw, verwerking en verkoop. Hierbij moeten de producten 100% biologisch zijn, tenzij het om verwerkte producten gaat. Daarvan moet minsten 95% van de ingrediënten afkomstig zijn uit de biologische landbouw. De regels zijn best streng, maar op die manier weet elke Europese consument beter wat hij koopt wanneer hij dit label ziet prijken op zijn product.
Allemaal goed en wel, hoor ik u denken, maar wat houdt die biologische landbouw dan in?
Landbouw kan enkel en alleen biologisch zijn, wanneer er geen kunstmatige meststoffen of chemische pesticiden gebruikt worden. Ook kunstmest en synthetische pesticiden zijn uit den boze. Er zijn wel enkele goedgekeurde additieven die gebruikt mogen worden. Verder mogen gemodificeerde organismen zich ook niet tot het biosegment rekenen. Belangrijk is wel dat het EU Biolabel geen sociaal label is en het dus geen rekening houdt met arbeidsomstandigheden. Wat wel in acht genomen wordt, is dierenwelzijn en milieuzorg.
De term ‘biologisch’ is dus geen marketingterm. Het is wettelijk beschermd en een bedrijf mag zich er enkel mee associëren wanneer de productie voldoet aan de regels uit de Europese bio wetgeving. Indien een bedrijf zich er onterecht mee linkt, kan dat bestraft worden.
Misvatting tegen het licht gehouden: Fairtrade vs Bio
Vaak denkt men dat het Bio- en Fairtrade label synoniemen zijn en dat ze beiden voor nagenoeg hetzelfde staan. Dit is fout! Waar bio onderdoet in het sociale aspect, maakt het Fairtrade label net zijn aandachtspunten van. Fairtrade gaat over handel in ontwikkelingslanden. Dit label beschermt prijzen en handelsvoorwaarden voor boeren. Waar bio en Fairtrade wel een duidelijke overlap hebben is in de aandacht voor een duurzame manier van werken.
Het bio-segment maakt een enorme groei mee
Huidige maatschappelijke evoluties zorgen ervoor dat er bewuster omgegaan wordt met consumptie. In een onderzoek van Knack bij duizend respondenten, zegt bijna de helft meer aandacht te willen besteden aan duurzame voeding. Hiervan gaat het grootste deel meer lokale producten kopen, terwijl anderen meer voorkeur geven aan fairtrade en bio producten.
Dat is niet zo heel verwonderlijk. De bio markt zat al in een groeifase, die door huidige ontwikkelingen enkel nog sterker benadrukt wordt. Tussen 2010 en 2017 is de verkoop van bio producten in retail verdubbeld. Algemeen kunnen we zeggen dat in de voorbije tien jaar de markt van bio producten gemiddeld 11% per jaar groeide. En bij het begin van de lockdown, midden maart, groeide de verkoop van bio producten met 18%. Tijdens de coronaperiode wordt bio dus duidelijker vaker gekocht.
ONDER DE LOEP
We krijgen te horen dat bio beter is voor de gezondheid, maar is dat echt zo?
Wel, de voordelen van bio worden bij plantaardige producten eerder toegeschreven aan het ontbreken van slechte stoffen dan aan de aanwezigheid van goede stoffen. Dit uiteraard omdat het gebruik van bepaalde kunstmatige meststoffen en pesticiden verboden wordt. Ook de meer natuurlijke groei, betere bodemkwaliteit en meer buitenlucht worden hier als argumenten gebruikt.
Rond dit onderwerp bestaat er een hele resem aan contradictorische onderzoeken. Het is bijvoorbeeld niet geheel geweten in hoeverre de bodemkwaliteit een invloed heeft op de gezondheid van producten.
Bij dierlijke verse producten wordt er vooral aan de levensomstandigheden van het dier gedacht. Het voedsel zou dan ook gezonder zijn doordat het dier minder stress en meer vrijheid heeft en meer (natuurlijke) zorg krijgt. Hoewel dit allemaal belangrijke en logische redenen zijn om voor bio te kiezen, zullen deze geen grote impact op uw gezondheid hebben. Bio koop je dus beter voor de diervriendelijkheid, het milieu en simpelweg omdat je het lekkerder vindt.
Over smaak gesproken, hoe komt het dat bio producten vaak als lekkerder omschreven worden?
Smaakperceptie gebeurt in onze hersenen en wanneer we bio hier aan linken, worden onze smaakreceptoren helemaal blij. Uit een onderzoek van UGent blijkt dat, wanneer we het Biolabel op een product zien, we meer positieve gevoelens ervaren en ons gelukkiger voelen. Dit komt voornamelijk omdat bio producten als gezonder beschouwd worden, en omdat onze verwachtingen onze ervaringen rechtstreeks beïnvloeden. Maar het is niet omdat een product bio is, dat het helemaal gezond is. Zo zijn biologische chips bijvoorbeeld nog steeds ongezond.
Zijn er dan ook keerzijden aan bio?
Wat als eerste in gedachten op komt is het prijskaartje. Biologische producten zijn naar schatting zo’n 30 procent duurder in de supermarkt. Dit is niet geheel onlogisch. Dit komt voornamelijk doordat de producten voor de boer duurder zijn om te produceren, hij een betere onderhandelingspositie heeft en de supermarkten hem dus minder onder druk zetten om zijn prijs te laten zakken.
Een tweede punt is de productiviteit. Biologische landbouw brengt volgens meest gehanteerde metingen 20 tot 25 procent minder oogst op per hectare. Dit verschil is dus significant en is belangrijk om mee te nemen wanneer we het debat openen rond bio landbouw. Dat boeren genoeg inkomsten moeten hebben en er simpelweg genoeg eten geproduceerd moet worden voor de bevolking, is dan ook een redelijk argument.
Het antwoord op de grote hamvraag ‘is bio gezonder’ is bij deze dan ook: bio is zeker niet ongezonder. Dus als je je beter voelt bij het kopen van bio producten en ze ook lekkerder vindt, dan zijn dat voordelen genoeg om voor deze producten te kiezen!